PORADNIK KAJAKOWY

INSTRUKTOR RADZI

Tę część naszej strony dedykujemy osobom, które planują rozpocząć swoją przygodę z kajakiem lub chciałyby zweryfikować swoje dotychczasowe informacje i doświadczenia. Zamieszczamy tu wiele cennych wskazówek, które z pewnością przydadzą się przy planowaniu kajakowych wędrówek. Zdajemy sobie z tego sprawę, że nie wszystkie aspekty kajakowego wypoczynku zostały tutaj poruszone, ale chętnie służymy dodatkową pomocą i radą.

Turystyka kajakowa to świetny sposób na spędzanie wolnego czasu, dający możliwość "powrotu" do natury oraz jej poznanie. Wartości jakie niesie ze sobą udział w spływie kajakowym jest wiele i każdy z pewnością znajdzie tu swoją. Dla kogoś kajak może być miejscem dogodnym do przeprowadzenia medytacji, dla innego narzędziem do wykonania treningu, a dla kogoś płaszczyzną dogodną do zacieśnienia więzi rodzinnych, integracji lub omówienia ważnych kwestii biznesowych z kontrahentem. Ważne, aby podczas spływu zawsze kierować się zdrowym rozsądkiem oraz poszanowaniem drugiego człowieka i przyrody.

SPŁYW KAJAKOWY JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ?

Temat ten jest złożony bardziej niż by się mogło wydawać i niestety nie ma jednej uniwersalnej listy, która pozwoliłaby nam odpowiedzieć na pytanie, co zabrać na kajaki? Przy tworzeniu takiej listy warto zadać sobie kilka innych pytań, które pozwolą precyzyjniej dobrać ekwipunek:
- jaki jest planowany czas trwania spływu? Kilka godzin, cały dzień, a może spływ wielodniowy?
- o jakiej porze roku wybierasz się na spływ?
- jakim szlakiem planujesz spłynąć? Jaki jest jego stopień trudności? Czy na trasie jest dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna, a może nie ma jej wcale?
- z kim będziesz płynął/płynęła
Niezależnie od wszystkiego warto zacząć od zapoznania się z trasą, której stopień trudności należy dostosować do umiejętności i możliwości najmniej doświadczonych uczestników. Potencjalne trudności jakie może napotkać turysta kajakowy to np. wartki nurt, duże zbiorniki wodne, liczne przeszkody na trasie, uciążliwe przenoski na trasie itp. Przestudiowanie mapy pozwoli nam zaplanować miejsce startu, ewentualnej przerwy oraz mety, a przy spływach wielodniowych miejsc biwakowania i zaopatrzenia np. w produkty spożywcze. Najczęściej już na etapie zamówienia sprzętu, otrzymamy propozycję trasy spływu ze strony wypożyczalni. Warto też pamiętać, że najczęściej nasze ubezpieczenie nie będzie obejmowało zdarzeń na wodzie. Godne rozważenia jest wykupienie odrębnego ubezpieczenia np. NNW.

CO ZABRAĆ NA SPŁYW KAJAKOWY?

Warto odpowiedzieć sobie na następujące pytanie: spływ kajakowy jak się ubrać? Zależy to oczywiście od pory roku, ale przy krótszych spływach możemy również kierować się prognozami pogody (tylko te wskazujące na duże prawdopodobieństwo wystąpienia). Niezależnie od wszystkiego zadbajmy o:
- wiosło, kamizelka asekuracyjna lub ratunkowa, gąbka. Jest to niezbędne wyposażenie, które powinien zapewnić organizator lub wypożyczalnia kajaków. Upewnijmy się, że faktycznie tak jest. Siedlisko Grochowo zapewnia dla swoich uczestników ww. wyposażenie.
- wygodną odzież, w miarę możliwości szybkoschnącą,
- dodatkowy zestaw ubrań na zmianę zapakowany w worku wodoszczelnym (przy spływach pakietowych, Siedlisko Grochowo udostępnia worki wodoszczelne na życzenie)
- kurtka i spodnie przeciwdeszczowe (w przypadku niepewnej prognozy pogody),
- fartuch kajakowy uniemożliwiający dostanie się wody do wnętrza kajaka (dostępny w ofercie wypożyczalni kajaków Siedliska Grochowo),
- butelkę z wodą, a na chłodniejsze dni dobrym pomysłem będzie zabranie termosu z ciepłym napojem,
- prowiant,
- mapę szlaku (dostępna przy wyborze spływu pakietowego w Siedlisku Grochowo).

Odzież powinna być adekwatna do pory roku. Zimą np. należy szczególnie zadbać o ochronę termiczną głowy, dłoni i stóp, a przy siarczystym mrozie również dróg oddechowych.

Jakie buty na kajaki?

Kierujmy się zasadą, aby obuwie było wygodne, może być nieprzemakalne oraz z podeszwą antypoślizgową. Latem dobrze sprawdzają się sandały trekkingowe, które szybko wysychają. Komfort termiczny zapewnią nam buty z pianki neoprenowej, które pomimo zamoczenia wykazują dobre działanie izolacji termicznej. W butach takich np. możemy bezpiecznie wychodzić na przeszkody oraz brodzić w wodzie ponieważ ich gumowa podeszwa jest antypoślizgowa. Klapki oraz japonki nie są najlepszym wyborem na spływowe obuwie.

Jak się ubrać na kajaki latem? Co może nam się przydać?
- strój kąpielowy,
- okulary przeciwsłoneczne,
- nakrycie głowy,
- krem przeciwsłoneczny z odpowiednio dobranym filtrem,
- dodatkowa porcja wody.

Czy coś jeszcze? Co wziąć na kajaki?

- ręcznik szybkoschnący,
- odzież na wypadek ochłodzenia,
- środek przeciw komarom i kleszczom,
- apteczka z podstawowym wyposażeniem,
- odpowiednio zabezpieczony portfel z gotówką i dokumentami,
- naładowany telefon komórkowy, który należy odpowiednio zabezpieczyć przed zalaniem wodą oraz ewentualnym wypadnięciem z kajaka.

Spływ kajakowy z dziećmi:

-najważniejsza kwestia to bezpieczeństwo, najlepiej wyposażyć swoje pociechy (szczególnie te najmniejsze) w kamizelki ratunkowe. Poznamy je po kołnierzu, który również wykonany jest z materiału wypornościowego. Rozwiązanie takie chroni głowę dziecka przed zatonięciem. W Siedlisku Grochowo mamy na wyposażeniu kamizelki ratunkowe dla dzieci w różnych rozmiarach. Przy częstym wypoczynku na wodzie warto rozważyć zakup takiej kamizelki, ponieważ jej cena nie jest wygórowana.
-warto również zapytać o mniejsze i lżejsze wiosło dla dziecka (dostępne w Siedlisku Grochowo)
- w zależności od konfiguracji uczestników spływu, można rozważyć wypożyczenie kajaka trzyosobowego. Siedlisko Grochowo oferuje dwa modele kajaków, które pozwolą na wspólne pływanie np. rodzin trzyosobowych.
- zabawki dla dzieci, które pomagają dzieciom przetrwać kilkugodzinną wędrówkę kajakową. Mogą być to np. pistolety na wodę lub pływające zabawki doczepione do kajaka.

Spływ kajakowy wielodniowy, dodatkowe wyposażenie:

- namiot,
- materac samopompujący/karimata,
- śpiwór,
- przybory higieniczne,
-przybory kuchenne (sztućce, menażki itp.),
- prowiant na kilka dni (przed spływem należy zrobić rozpoznanie pod kątem możliwości ewentualnego zaopatrzenia w artykuły spożywcze na szlaku,
- kuchenka gazowa i zapasowy kartusz/e,
- dodatkowa odzież,
- ładowarka, power bank (nie każdy biwak zapewnia dostęp do prądu)
- kilka metrów mocnej liny,
- nóż,
- latarka (dobrze sprawdzają się czołówki),
- saperka,
- krzesiwo/zapalniczka/zapałki

JAK PŁYWAĆ KAJAKIEM?

Wiele osób, szczególnie na początku swojej kajakowej przygody zadaje sobie pytanie: jak pływac kajakiem? Czynność z pozoru prozaiczna, jednak potrafi przysporzyć trudności. W tej części tekstu spróbujemy rozwiać pojawiające się wątpliwości.

Pakowanie kajaka

Każdy spływ po rozładowaniu sprzętu nad wodą, zaczynamy od spakowania kajaka. Jeżeli jest to wędrówka jednodniowa to już na brzegu możemy spakować kajak, ponieważ nasz ekwipunek przeważnie będzie niewielki. Jeżeli jednak płyniemy kilka dni to nasz bagaż będzie już zdecydowanie cięższy i żeby zaoszczędzić sobie dźwigania możemy spakować kajak blisko zejścia do wody lub nawet na wodzie pamiętając o jego przycumowaniu. Dobrym rozwiązaniem są specjalne kółka transportowe do kajaka, które pomogą odciążyć nasz kajak np. przy przenoskach. Kajak pakujemy w taki sposób aby tył (rufa) był bardziej dociążony niż przód (dziób). Wyżej uniesiony dziób to mniejszy opór na wodzie. Pamiętajmy o równym wagowo rozmieszczeniu bagażu w kajaku. Przeładowanie go na jedną ze stron może powodować istotne problemy z manewrowaniem, a przy niektórych, tańszych modelach kajaków, sprawić wręcz że spływ będzie udręką. Swoje rzeczy najlepiej porozdzielać do specjalnych, wodoszczelnych worków, które łatwiej możemy poukładać w kajaku. Pozwoli nam to lepiej wykorzystać przestrzeń w środku kajaka i zabezpiecza nasz ekwipunek przed zamoknięciem.

W ofercie Siedliska Grochowo istnieje możliwość zamówienia usługi transportu bagaży wzdłuż trasy spływu.

Jak wsiadać do kajaka?

To właśnie podczas tej czynności często dochodzi do wywrotek. Do wsiadania i wysiadania starajmy się wybierać miejsca gdzie woda jest płytka np. do kolan. Dla bezpieczeństwa wsiadamy do kajaka, który jest już zwodowany. Ustawiamy kajak równolegle do brzegu z dziobem skierowanym pod prąd. W sytuacji gdy np. dziób znajduje się już na wodzie, a drugi koniec kajaka jest jeszcze na lądzie, kajak staje się chybotliwy i łatwiej o wywrotkę. Podstawową zasadą, o której należy pamiętać przy wsiadaniu, jest obniżenie środka ciężkości poprzez pogłębienie przysiadu. Stawiamy jedną nogę do wewnątrz, blisko środka, a druga pozostaje w wodzie. Jednocześnie rękoma trzymamy się kokpitu aby stabilizować kajak. Możemy dodatkowo wspomóc się wiosłem opierając je z tyłu za oparciem. Następnie siadamy w kajaku i dokładamy drugą nogę. W przypadku kajaków dwuosobowych najlepiej wsiadać po kolei, co zapewnia nam asekurację ze strony drugiego załoganta. Możemy również wsiadać do kajaka z pomostu, ale trzeba zachować czujność, ponieważ poziom lustra wody latem często ulega obniżeniu. Istnieje ryzyko, że przy wsiadaniu kajak odpłynie nam pod pomost, a my znajdziemy się wodzie.

Jak wiosłować kajakiem?

Wiosło jest nam potrzebne m. in. do wprawienia kajaka w ruch, zatrzymania lub skręcenia nim. Bywa, że jest przydatne również do innych czynności jak np. sprawdzenie głębokości wody, odepchnięcie się od przeszkody lub utrzymania na dystans atakującego ptactwa wodnego np. łabędzia. Zastosowania wiosła można by mnożyć, ale skupmy się na wiosłowaniu. Z czasem staje się to czynność automatyczna, ale na początku kajakowej przygody bywa niejasna, szczególnie przy manewrowaniu. Warto odpowiednio dobrać długość wiosła. Aby określić ten parametr, do swojego wzrostu dodajemy około 20 – 30 cm. Najczęściej wiosła wyposażone są w okapniki, które ustawiamy tak, aby ściekająca z piór woda, pozostawała poza kajakiem i ściekała prosto do rzeki. Wiosło powinniśmy trzymać w rękach nachwytem i sposób swobodny, ale pewny. Ściskanie kurczowe wiosła może powodować odciski i otarcia skóry dłoni. Aby wprawić kajak w ruch wykonujemy pociągnięcia piórem od dziobu do rufy, naprzemiennie z prawej i lewej strony. Jeżeli zależy nam na spowolnieniu lub zatrzymaniu kajaka wiosłujemy odwrotnie (od rufy do dziobu), również naprzemiennie. Jeżeli chcemy nieco skręcić bez wyhamowywania kajaka, wiosłujemy tylko z jednej strony. Wiosłowanie z prawej strony spowoduje, że kajak będzie skręcał nam w lewo i analogicznie w drugą stronę. Jeżeli natomiast istnieje konieczność wykonania szybszego zwrotu, możemy zastosować inny manewr, czyli tzw. kontrę kajakową. Polega ona na tym, że wsuwamy pióro do wody z jednej strony, co spowoduje że kajak zacznie skręcać właśnie na tę stronę. Jeżeli proces musimy przyspieszyć to możemy wspomóc się pociągnięciami pióra po tej samej stronie, od tyłu do przodu kajaka.

A jak pływać kajakiem dwuosobowym? Jak tu wygląda wiosłowanie?
Bardzo podobnie, jednak niezbędna jest właściwa koordynacja i współpraca. Różnica polega na wykonywaniu dynamicznej kontry kajakowej np. na przeszkodzie, podczas której osoba siedząca z tyłu wykonuje kontrę, a przedni załogant/ka ze strony przeciwnej wiosłuje do przodu (pociągnięcia piórem od dziobu do rufy). Wówczas możemy liczyć na szybki zwrot naszej jednostki. Należy dostosować tempo wiosłowania w taki sposób , aby pióra zanurzały się w wodzie w tym samym momencie. Zwracamy również uwagę na to aby siebie nawzajem nie ochlapywać.

Spływy kajakiem dwuosobowym?

No właśnie, ale właściwie jak pływać kajakiem w dwie osoby? Poza wspomnianym wiosłowaniem, istnieje jeszcze kilka innych istotnych zasad. Przed rozpoczęciem spływu wyznacza się osobę, która będzie siedziała z przodu (tzw. nawigatora) oraz siedzącego z tyłu sternika. Najczęściej kierujemy się tu kryterium doświadczenia i umiejętnościami, ponieważ osoba siedząca z tyłu ma większe możliwości sterowania kajakiem i to właśnie bardziej doświadczony kajakarz zajmuje to miejsce. Z kolei nawigator informuje np. o przeszkodach na trasie, ale to sternik decyduje o sposobie pokonywania przeszkód, tempie itd. Druga zasada mówi o tym, że z tyłu powinna siedzieć cięższa osoba, ponieważ wtedy zanurzenie dziobu jest mniejsze i łatwiej pokonuje się przeszkody oraz mamy mniejszy opór wody. Podczas wsiadania i wysiadania załoganci powinni liczyć na wzajemną pomoc np. przy przytrzymaniu kajaka. Ponadto, osoba siedząca z przodu dostosowuje tempo wiosłowania do sternika i pilnuje aby nie uderzać się wiosłami. O ile kajak jednoosobowy jest lżejszy i bardziej zwrotny, to w kajaku dwuosobowym powinniśmy móc liczyć na pomoc drugiej osoby.

DODATKOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA, czyli jak płynąć kajakiem, aby było bezpiecznie?

1. Alkohol i używki po spływie
Nie wsiadaj do kajaka pod wpływem alkoholu lub środków odurzających i nie zażywaj ich na spływie. Jest to zabronione przez prawo, spowalnia czas reakcji, skłania do brawury i ryzykownych zachowań, odwadnia oraz przyspiesza wychładzanie organizmu.

2. Kamizelka to nie obciach
Podczas spływu korzystaj ze sprzętu asekuracyjnego lub ratunkowego, który w sytuacji nagłej pozwoli Ci się utrzymać na wodzie i częściowo zabezpieczy przed utratą ciepła. Posiadanie kamizelki ratunkowej jest obowiązkowe na śródlądowych drogach wodnych. Doświadczony kajakarz zazwyczaj pływa w kamizelce.

3. Zwróć uwagę na innych użytkowników wody
Zachowuj się uprzejmie wobec innych osób korzystających z wody np. innych kajakarzy, wędkarzy lub osób kąpiących się. W miarę swoich możliwości i umiejętności pomóż osobom, które znalazły się trudnym położeniu.

4. Nie pływaj sam/a
Zaleca się aby pływać kajakiem w towarzystwie innych osób, dzięki czemu można liczyć na pomoc w sytuacji nagłej lub chociaż na zaalarmowanie odpowiednich służb.

5. Stosuj się do poleceń prowadzących spływ
Jeżeli płyniecie nieformalną grupą, wyznaczcie sobie osobę, która będzie pilotowała spływ oraz osobę zamykającą tzw. czerwoną latarnię (pozostających razem w kontakcie). Na spływach zorganizowanych stosuj się do poleceń wydawanych przez instruktorów/ratowników. Nie wyprzedzaj prowadzącego raz nie pozostawaj za zamykającym spływ.

6. Utrzymaj właściwy dystans od innych kajakarzy
Odległość pomiędzy kajakami dostosuj do aktualnej trasy spływu. Na jeziorach zaleca się zawężenie szyku. Natomiast na rzekach należy utrzymywać odpowiednią odległość od innych osad (10-15m), co pozwoli na reakcję w sytuacji nagłej np. podczas wywrotki poprzedzającej załogi lub zatoru na rzece. Zaleca się utrzymywanie kontaktu wzrokowego z jednostką poprzedzającą oraz płynącą za nami.

7. Unikaj pływania po zmroku
Rozpocznij spływ o takiej porze, aby zakończyć go godzinę przed nastaniem ciemności. Po zmroku przeszkody na rzece stają się niewidoczne. Trudniej również udzielić pomocy w razie sytuacji nagłej. Niektóre firmy organizują spływy nocne, jednak wówczas zapewniają opiekę wyspecjalizowanej kadry oraz sprzęt.

8. Nie lekceważ przeszkód
Do przeszkód podpływaj w skupieniu, obniż środek ciężkości, ustaw kajak prostopadle do przeszkody. Podpływanie bokiem może spowodować, że nurt wepchnie kajak pod przeszkodę i dojdzie do wywrotki. Bez potrzeby nie wpływaj pod zwisające gałęzie. W razie potrzeby przy pokonywaniu przeszkód można odpychać się od drzew, gałęzi lub brzegów. Pod kłodami lub kładkami możemy położyć się w kajaku, pomóc sobie rękami, a wiosła najlepiej ułożyć wzdłuż kajaka. W miejscach niebezpiecznych lub wątpliwych można dopłynąć do brzegu i przenieść kajak lądem.

9. Zdarzają się wywrotki.
W razie wywrotki postaraj się zachować spokój. Przeważnie jest to sytuacja bardzo dynamiczna i zaskakująca dla nas, podczas której szybko znajdujemy się w zimnej wodzie i to w dodatku pod jej powierzchnią. Należy jak najszybciej wynurzyć się ponad lustro wody i upewnić się, że osoba/by płynące z nami również wypłynęły. Jeżeli nie, spróbujmy pomóc w miarę naszych sił i możliwości lub wezwijmy pomoc. Dopiero gdy nabierzemy pewności, że wszyscy wypłynęli, odszukajmy i spróbujmy złapać wiosło i odholować kajak do brzegu. Może posłużyć nam jako tratwa ratunkowa., której możemy się przytrzymać. Po wywrotce w kajaku tworzy się poduszka powietrzna. Jeżeli dysponujesz odpowiednim doświadczeniem możesz odwrócić kajak na wodzie. Jeżeli jednak nie, to czynność tę należy wykonać przy brzegu, ponieważ nieumiejętne odwracanie kajaka może spowodować jego podtopienie.

Liczymy, że powyższe informacje pozwoliły rozwiązać większość z wątpliwości i pomogły w przygotowaniu się do kajakowych wędrówek.